سندرم ورنيكه كورساكوف يكي از انواع اختلال مغزي و عصبي است. زماني اين سندرم ايجاد مي‌گردد كه فرد دچار كمبود ويتامين B1 (تيامين) باشد. شايع‌ترين دليل ابتلا به اين سندرم، اعتياد شديد به الكل است. بروز اين اختلال، باعث عملكرد ضعيف مغز و حافظه مي‌گردد. اطلاع از نشانه‌ها و دلايل بروز اين سندروم سبب مي‌شود كه فرد اقدام به پيشگيري و درمان در زمان مناسب نمايد.

روش‌هاي متفاوتي براي درمان سندرم ورنيكه كورساكوف وجود دارد اما در اكثر موارد تنها روش درماني آن ترك اعتياد به الكل و دريافت ويتامين B1 از طريق رژيم غذايي متعادل مي‌باشد. در ادامه اين مطلب اطلاعات بيشتري پيرامون دلايل بروز سندرم ورنيكه كورساكوف و درمان آن ارائه كرده‌ايم.

منبع: سندرم ورنيكه كورساكوف

سندرم ورنيكه كورساكوف

سندرم ورنيكه كورساكوف (Wernicke-Korsakoff) نوعي اختلال عصبي و شامل دو مشكل پزشكي است. در واقع سندروم ورنيكه و اختلال كورساكوف دو مشكل جدا اما در يك سندرم هستند.

البته لازم است اشاره كنيم كه تاكنون اطلاعاتي از اينكه اين دو مشكل از يكديگر جدا هستند و يا هر اختلال دو مرحله از يك سندروم مي‌باشند، به دست نيامده؛ اما همواره ابتدا سندروم ورنيكه ايجاد مي‌گردد و در پي آن علائم اختلال كورساكوف نمايان مي‌شود. برخي از پزشكان معتقدند كه ورنيكه فاز و مرحله اول شروع بيماري و كورساكوف وضعيت مزمن اين سندرم است.

سندروم ورنيكه كورساكوف به دليل كمبود ويتامين B1 (تيامين) ايجاد مي‌گردد. علاوه بر كمبود ويتامين B1، مصرف بيش از حد الكل در طولاني مدت نيز از عوامل مهم ايجاد اين اختلال به شمار مي‌رود.لازم به ذكر است كه سندرم ورنيكه كورساكوف در نتيجه برخي بيماري و يا جراحي‌ها نيز همچون جراحي معده، مشكلات شديد روده، سرطان، سوء تغذيه و … نيز ايجاد مي‌گردد.

علائم و نشانه هاي اختلال ورنيكه

همانطور كه اشاره كرديم سندرم ورنيكه كورساكوف شامل دو مرحله و دو اختلال است كه با علائم ورنيكه آغاز مي‌گردد. ورنيكه يك نوع اختلال و آسيب مغزي است كه سه نشانه و مشكل عمده و اصلي به شرح موارد زير دارد :

• مشكلات بينايي
• سردرگمي و گيجي
• سختي در راه رفتن و تعادل

مطابق تخقيقاتي كه صورت گرفته، دليل اصلي بروز اختلال ورنيكه، كمبود ويتامين B1 مي‌باشد. بدن انسان قادر به توليد ويتامين B1  نيست و افراد بايد ميزان تيامين مورد نياز خود را از طريق رژيم غذايي و مصرف منابع حاوي ويتامين B1 دريافت كنند.

در اندام‌هاي داخلي مختلف شامل مغز، قلب، كليه، ريه‌ و … به ميزان متفاوتي از ويتامين B1 نياز است. اگر ميزان اين ويتامين در بدن به اندازه كافي نباشد هيچ كدام از اين اندام‌ها نمي توانند وظايف خود را به درستي انجام دهند.

در صورتي كه فرد پس از ابتلا به اختلال ورنيكه نيز ميزان مشخصي از ويتامين B1  را دريافت نكند، علائم اختلال به شكل گسترده‌تري بروز پيدا مي كند. از علائم تشديد اختلال ورنيكه با كاهش سطح تيامين در بدن مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• گيجي
• تغيير وضعيت ذهني
• حركات ناخواسته چشم
• دو بيني
• تعادل ضعيف
• مشكل در راه رفتن
• سوء تغذيه
• كاهش وزن
• پايين آمدن فشار خون
• كاهش دماي بدن
• مشكلات جديد حافظه

نشانه هاي افراد مبتلا به اختلال ورنيكه بسيار به حالت مستي ناشي از الكل خوردن شباهت دارد. بهتر است اگر فردي داراي اين دسته از علائم است، سريعا به پزشك مراجعه كند، چراكه در صورت تشديد احتمال رفتن به كما و يا مرگ وجود دارد.

علائم و نشانه هاي سندرم كورساكوف

در پي بروز علائم اختلال ورنيكه، نشانه‌هاي اختلال كورساكوف نيز نمايان مي‌شود. معمولا كسي كه مبتلا به سندرم كورساكوف مي‌شود، كم كم حافظه خود را از دست مي‌دهد و نمي‌تواند تسلط و كنترلي بر روي رفتارهاي روزمره خود داشته باشد.

مشكلات حافظه در سندرم كورساكوف باعث مي‌شود كه اين دسته از افراد نتوانند اطلاعات جديدي را به حافظه بسپارند و ياد بگيرند. از ديگر نشانه هاي وجود اختلال كورساكوف در افراد اين است كه آن‌ها تلاش مي‌كنند تا شكاف‌هاي موجود در حافظه را با افكار دروغين و خيال پردازي پر كنند.

با ايجاد مشكل در حافظه كوتاه مدت، افراد نمي‌توانند خاطره‌هاي جديد را نيز به ياد بسپارند. بي تفاوتي، عدم نگراني، رفتار و گفتار تكراري نيز از ديگر نشانه هاي سندرم كورساكوف است.

در صورتي كه فرد در ابتداي بروز علائم سندرم كورساكوف اقدام به درمان بيماري كند، احتمال بهبودي وجود دارد اما با پيش رفتن اختلال و تثبيت شرايط و علائم، احتمال درمان و بهبودي كامل نيز كاهش پيدا مي‌كند.

علت بروز سندرم ورنيكه كورساكوف

پيش‌تر اشاره كوتاهي به دلايل بروز سندرم ورنيكه كورساكوف كرديم كه كمبود ويتامين B1  و اعتياد به الكل دو عامل اصلي بروز اين اختلال شناخته مي‌شوند. اما دلايل ديگري نيز باعث ايجاد سندرم ورنيكه كورساكوف مي‌شوند كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• جراحي باي پس معده
• سرطان معده
• اختلالات خوردن
• سرطان روده
• دياليز كليه و مشكلات كليوي
• رژيم‌ هاي شديد و روزه گرفتن
• عفونت‌هاي مزمن
• الكليسم ( مصرف الكل مانع از جذب ويتامين B1 مي شود.)

درمان سندرم ورنيكه كورساكوف

پس از بروز اولين نشانه هاي سندرم ورنيكه كورساكوف، فرد بلافاصله بايد براي درمان و دريافت خدمات پزشكي اقدام نمايد. دريافت ويتامين B1 و يا تيامين براي درمان سندرم ورنيكه كورساكوف موثر نيست و نياز به دريافت خدمات پزشكي بيشتر است.

البته لازم به ذكر است كه دريافت ويتامين B1 به صورت تزريق وريدي در بيماران مبتلا به ورنيكه كورساكوف باعث از بين رفتن علائم اوليه بيماري شامل مشكلات بينايي، حركات چشم، مشكلات هماهنگي و سردرگمي و … مي‌شود. براي به دست آوردن حافظه و بازيابي اطلاعات از دست رفته به خدمات پزشكي بيشتري نياز است.

از روش‌هاي درماني سندرم ورنيكه كورساكوف ممنوعيت استفاده از الكل و دريافت رژيم غذايي حاوي ويتامين B1 است. از آنجايي كه براي درمان اين سندروم از روش‌هاي ترك اعتياد استفاده مي‌شود بهتر است زيرنظر يك متخصص انجام شود.

پيشگيري از سندرم ورنيكه كورساكوف

از مهم‌ترين روش‌هاي پيشگيري از ابتلا به سندرم ورنيكه كورساكوف عدم استفاده از الكل و استفاده از رژيم غذايي متعادل و سرشار از ويتامين است.

• برنج غني شده
• سويا
• دانه آفتابگردان
• كدو حلوايي
• دانه چيا
• گوشت ماكيان
• نخود
• مارچوبه
• پرتغال
• شير
• اسفناج
• نخود فرنگي
• لوبياي ليما
• آجيل
• غلات
• و …

ميزان شايع بودن سندرم ورنيكه‌كورساكوف

اين موضوع كه سندرم ورنيكه كورساكوف چقدر شايع است، تاكنون به صورت دقيق مشخص نشده اما در يك آمار كلي 1 تا 2 درصد از كل جمعيت جهان و 12 تا 14 درصد از مصرف كنندگان الكل به سندرم ورنيكه كورساكوف مبتلا مي‌شوند.

تشخيص سندرم ورنيكه كورساكوف

براي درمان و پيشگيري از بروز سندرم ورنيكه و كورساكوف، در ابتدا بايد نشانه هاي اي بيماري به درستي تشخيص داده است. تشخيص دقيق، توسط متخصص صورت مي‌گيرد؛ اما برخي از روش هايي كه براي آن مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ شامل موارد زير مي‌شوند.

◀تست اعتياد به الكل

اعتياد به الكل منجر به آسيب كبدي شده و آنزيم هاي كبد را به شدت افزايش مي‌دهد. به همين دليل براي براي تشخيص اعتياد به الكل مواردي مثل، ضربان قلب، حركات چشم، رفلكس ها، فشار خون و دماي بدن اندازه گيري مي‌شود. سندرم ورنيكه كورساكوف اغلب در اثر اين اعتياد ايجاد مي‌شود.

◀تست ميزان مواد مغذي در بدن

به طور كلي متخصص به دنبال ميزان B1 در بدن است. براي اطلاع از اين مورد با از آزمايش هاي خوني كه ميزان تيامين را مي‌سنجد؛ استفاده كند. به همين دليل احتمالا تست هاي آلبومين و همچنين ويتامين B1 را براي شما تجويز مي‌كند. تست سرم آلبومين ميزان مشكلات تغذيه اي و همچنين آسيب هاي كليوي و كبدي را اندازه گيري مي‌كند. از طرفي تست سرم B1 بر فعاليت سلول هاي قرمز تمركز دارد. فعاليت كم آنزيم در گلبول هاي قرمز بيانگر كمبود B1 در بدن است.

◀ساير تست ها

گاهي متخصصين نياز به انجام آزمايش هاي تصويربرداري را نيز، احساس مي‌كنند. معمولا اين آزمايش ها براي تشخيص آسيب هاي ناشي از سندروم ورنيكه كورساكوف، بر بدن است. الكتروكارديوگرام، سي تي اسكن و همچنين اسكن ام آر آي از اين قبيل آزمايش ها هستند. برخي از متخصصين از آزمون هاي رواني نيز براي تعيين مقدار آسيب رواني نيز استفاده مي‌كنند.

سخن پاياني

همانطور كه مشاهده كرديد، سندروم ورنيكه كورساكوف به دلايل مختلفي ايجاد شده و همچنين عوارض زيادي را براي بدن به همراه دارد. اين اختلال از اين جهت خطرناك است كه به فرد هم از لحاظ رواني و هم جسماني آسيب مي‌زند. با تشخيص به موقع آن مي‌توان تا حد زيادي از پيشرفت آن جلوگيري نمود.

همچنين افراد بهتر است براي تشخيص اين بيماري، از متخصص كمك بگيرند. در طول درمان نيز كمك گرفتن از يك روانشناس و پزشك ضروري است؛ تا علائم جسماني و رواني به طور همزمان كنترل شوند.

براي دريافت مشاوره در زمينه سندروم ورنيكه كورساكوف مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: سندرم ورنيكه كورساكوف